Bademcik ve Geniz Eti
Bademcikler: Boğazın her iki yanında yer alan kapsüllü lenf dokularıdır ve aynada bakıldığında görülebilir. Vücuda giren mikroplarla ilk karşılaşan ve vücut savunması için gerekli maddeleri üreten lenf dokulardır. Bademcikler üzerlerindeki kriptlerde yerleşen bakteriler nedeni ile kronikleşmiş enfeksiyon kaynağı haline gelerek vücut direncinin zayıfladığı durumlarda tekrarlayan akut bademcik enfeksiyonları oluşabilir. Yine aynı zamanda tekrarlayan enfeksiyonlar sonucunda lenf dokularının artışı ile büyüyerek horlama, uykuda tıkanma ve nefes durması gibi şikâyetlere neden olabilirler.
Geniz Eti: Burnun arkasında geniz bölgesinin tavanında yer alır. Her çocukda bulunur. Geniz etinin büyüyerek burnun arkada genize açıldığı delikleri kapaması yolu ile burun tıkanıklığı, horlama, ağız açık uyuma ve uykuda tıkanma gibi şikâyetlere yol açabilir.
Bademcik Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılmalıdır
Bademcikler işe yarayan dokulardır. Faydasından çok zararlarının olduğunu düşünüyorsak alınma kararı veririz. Bademcikler her yıl birçok kez iltihaplanıyorsa, tek taraflı büyüklük gösteriyorsa, uykuda tıkanmaya neden oluyorsa alınması gerekebilir. Özellikle bademcik iltihabı romatizmal hastalıklara neden olabilir. Bademcikler alındığı zaman o bölgede bulunan bademcik benzeri diğer dokular görev yapmaya devam ettiği için savunma sistemimiz çalışmaya devam eder ve bademcikleri alınan çocuklarda bağışıklıksisteminde herhangibir problemle karşılaşmayız.
Bademcik Ameliyatı
Bademciklerin özellikle ilk 3 yaşta bağışıklık sisteminin gelişmesindeki katkıları göz önüne alınarak solunum yolunun tıkanmasına neden olacak düzeyde büyüme olmadığı sürece ameliyatın geciktirilmesi ya da aşırı büyük bademciklerin koblatör cihazı(tonsillotomi) ile küçültülmesi tercih edilebilir.
Bademcik ameliyatı genel anestezi altında yapılmakta ve cerrahi 30-40 dakika civarında sürmektedir. Literatürde standart bademcik ameliyatlarında gerçekleşen ortalama kan kaybı göz önüne alınarak 10 kg’ın altındaki çocuklarda ve ciddi obstrüksiyon yoksa 3 yaş altındaki çocuklarda bademcik ameliyatının yapılmaması önerilmektedir.
Bademcik Alındıktan Sonra Ne Olur?
Bademcikler alındıktan sonra eğer tam olarak çıkarılmışsa tekrar alındığı yerde oluşmaz. Yapılan bilimsel çalışmalar bademcikleri alınan çocuklarda savunma sistemi belirteçlerinin anlamlı bir şekilde düşmediğini göstermektedir. Bademcikler alınınca daha sık hasta olmayız. Çünkü bu bölgede bademcik benzeri dokular mevcuttur. Bu bölge savunmasız kalmaz. Bademcik alınınca bir süre seste değişiklik olabilir. Özellikle iri bademcikleri olan çocuklarda ameliyat sonrası sesin rözonansında değişiklik olabilir.
Geniz Eti Ameliyatı
Geniz eti, genellikle çocuklarda 1 yaştan sonra büyümeye başlamakta ve 10 yaşından sonra giderek küçülerek 12 ila 14 yaşlarından sonra çoğu çocukta muayenede görülmemektedir. Özellikle çocuğun kreşe ya da okula ilk başladığı yıllarda sık sık solunum yolu enfeksiyonu geçirmesi nedeniyle geniz eti de bu dönemlerde hızla büyümekte ve uykuda belirgin olmak üzere burun tıkanıklığı, ağız açık uyuma, horlama ve bademciklerin de çok büyük olduğu hastalarda daha sık olarak uyku apnesine neden olabilmektedir.
Büyük geniz eti dokusu enfeksiyon odağı olarak rol oynayarak östaki kanalı fonksiyonlarının etkilenmesi ile orta kulak problemlerine ve sinüslerin normal havalanmasını ve drenajını bozarak kronik sinüs enfeksiyonlarına yol açabilmektedir. Büyük adenoid dokulu çocuklarda, sürekli ağız solunumunun diğer zararları ise diş sağlığı ve yüz kemiklerinin gelişimi üzerindeki olumsuz sonuçları(adenoid yüz) ve yetersiz oksijen alımına bağlı olarak büyüme, gelişme ve zihinsel fonksiyonlar üzerindeki etkileridir.
Vücut savunma sistemi gelişimi üzerinde belirgin katkısı gösterilmemiş olan adenoid dokusunun büyümesini takiben enfeksiyonlara yönelik verilen tedavilere rağmen düzelme olmadığı durumlarda yaşa bakılmaksızın alınması tercih edilmektedir. Bademciklerden farklı olarak kapsülsüz bir yapı olan geniz eti ameliyatta tam olarak alınamamakta ve genizde bir miktar doku kalmaktadır. Bu nedenle çok küçük yaşlarda ameliyat edilen çocuklarda seyrekde olsa ilerleyen yıllarda tekrar ameliyat gerekliliği olabilmektedir.